Vì sao điện thoại với bàn phím QWERTY ít được sử dụng ?

Điện thoại với bàn phím QWERTY từng một thời tràn ngập thị trường. Lúc đó rất nhiều hãng cùng tham gia vào mảng kinh doanh này, ngoài ông lớn BlackBerry ra thì chúng ta còn có Motorola, Palm, cả HTC, Samsung, LG cũng không nằm ngoài cuộc chơi. Ngay cả khi Android bắt đầu phổ biến thì smartphone với bàn phím QWERTY chạy hệ điều hành cũng vẫn còn xuất hiện khá phổ biến. Vậy mà bây giờ, chỉ 2 năm sau, lại chẳng còn mấy model thuộc dòng điện thoại này. Vậy điều gì đã khiến điện thoại với bàn phím QWERTY "lặn mất tăm"? Các quan chức của Sprint, HTC, Motorola sẽ cho chúng ta biết một số nguyên nhân dẫn đến việc này.

Nhà vô địch QWERTY

Doug Kaufman hiện đang là giám đốc chiến lược về thiết bị cho nhà mạng Sprint ở Mỹ. Kaufman bắt đầu câu chuyện của mình bằng lời nói: "Trong nhiều năm liền, tôi là một nhà vô địch về QWERTY ở Sprint. Chúng tôi có một bộ sưu tập đồ sộ các máy QWERTY khi mà tin nhắn đang là một hiện tượng bùng nổ khắp toàn cầu. Đã có lúc 40% số thiết bị bán ra của chúng tôi là điện thoại chuyên dùng để nhắn tin". Khi Android xuất hiện và smartphone thật sự cất cánh, điện thoại với bàn phím QWERTY thật sự đã mang lại những kết quả kinh doanh tốt đối với Sprint. Samsung Moment, EVO Shift, Epic 4G.... "Chúng tôi bán được hàng triệu máy như vậy", Kaufman chia sẻ.


Tất cả những nghiên cứu của Sprint và các công ty bên ngoài đều nói lên rằng nhà mạng này đang đi đúng hướng, rằng bàn phím vật lý sẽ là thứ giúp Sprint khác biệt và bán được điện thoại của mình. Khi Sprint thực hiện khảo sát của họ, nhà mạng này thấy là có đến 70-80% người tham gia nhận xét rằng điện thoại với bàn phím QWERTY dạng trượt ngang rất dễ gõ. Trong khi đó, với thiết bị thuần màn hình cảm ứng, chỉ 50% số người phản hồi rằng loại điện thoại này gõ tốt.

Kaufman nói: "Thiết bị chỉ dùng màn hình cảm ứng tốt nhất mà chúng tôi từng có là Galaxy Note II" và nó nhận được 54% lời phản hồi rằng việc nhập liệu trên máy này tốt. Trong khi đó, "iPhone chỉ nhận khoảng 48% mà thôi".

Ngoài ra, cũng có thời gian trải nghiệm gõ bàn phím cứng dường như là động lực để thúc đẩy thị trường di động. Cách đây không lâu khi Sprint hỏi khách hàng của mình rằng chiếc điện thoại mà họ sắp mua có bàn phím vật lý hay không, 75% khách hàng đang xài điện thoại QWERTY nói có. Ngay cả 25% những người đang xài iPhone và 30% khách hàng Galaxy Note II cũng nói là họ thích bàn phím QWERTY trên chiếc điện thoại kế tiếp của mình.

"Vậy là chúng tôi có tất cả dữ liệu và nói rằng 'Nhìn này, vẫn còn nhu cầu cho bàn phím QWERTY đấy chứ'. Thế là chúng tôi tiếp tục phát triển chiếc LG Mach rồi đến Photon Q'", Kaufman nói. Tuy nhiên, "đây là một bữa tiệc lớn nhưng chẳng có ai đến tham dự hết". Hai dòng điện thoại này không nhận được kết quả như mong muốn của Sprint và chúng cũng không phải là trọng tâm kinh doanh nữa.

Vậy điều gì đã xảy ra? Theo Kaufman, người ta bắt đầu chuyển sang mua những điện thoại mà họ dễ nhận ra. Vị giám đốc này tin rằng lý do mà điện thoại QWERTY không còn được bán nữa không liên quan nhiều đến kích cỡ màn hình, thay vào đó là sự xuất hiện của những chiếc điện thoại "mang tính biểu tượng": chính là những dòng smartphone cao cấp có thiết kế bắt mắt và được hỗ trợ bởi những chiến dịch quảng cáo khổng lồ. "Bạn cũng biết đấy, thị trường đã di chuyển theo hướng người ta chỉ mua những chiếc điện thoại mang tính biểu tượng mà thôi. Người ta thấy quảng cáo, sau đó đến cửa hàng rồi mua Galaxy S III hay HTC One", Kaufman nói.

Sự thay đổi trong thói quen và công nghệ

Trong lúc nói chuyện, Kaufman có đề cập đến HTC. Công ty Đài Loan này đã từng một thời lừng lẫy nhờ những chiếc điện thoại có bàn phím QWERTY, từ lúc mà họ còn làm smartphone cho O2. Sau nhiều năm năm làm ra những chiếc điện thoại Windows Mobile nhỏ bé, HTC sản xuất ra chiếc điện thoại Android đầu tiên: T-Mobile G1. Thiết bị này vẫn có bàn phím QWERTY. Và nếu nhà mạng cần điện thoại QWERTY để bán cho khách hàng thì HTC cũng rất vui và cung cấp hàng loạt mẫu máy của mình như Evo Shift 4G, G2, toàn bộ dòng myTouch...


Thế nhưng vào năm 2012, HTC quyết định sẽ tập trung vào "một" dòng smartphone duy nhất, và đó là lúc dòng One ra đời với chiếc One X, One S... Đây cũng là hướng đi của Samsung khi hãng tập trung rất mạnh cho dòng Galaxy của mình. Đó là thời điểm mà fan hâm mộ bàn phím QWERTY của HTC nhận được tin xấu: trưởng nhóm thiết kế Claude Zellweger cho biết HTC đã quyết định từ bỏ QWERTY.

Vậy lý do gì đã khiến HTC đi đến quyết định chia tay bàn phím vật lý? Chắc chắn rằng việc thiết kế đóng một vai trò quan trọng. Giám đốc thiết kế Jonah Becker cho biết những chiếc điện thoại QWERTY bàn phím trượt ngang sẽ "dày hơn đáng kể và khó bỏ vào túi hơn". Ngoài ra, "các thành phần có khả năng di chuyển cũng khiến máy không còn cảm giác chắc chắn như điện thoại dạng thanh".

Thế nhưng, ngạc nhiên thay, "nguyên nhân thật sự không phải là về thiết kế, mà là sự thay đổi trong hành vi của người dùng". Ông giải thích về việc bàn phím ảo hiện nay đã tốt như thế nào, trẻ con lớn lên quen thuộc với màn hình cảm ứng ra sao và việc giao tiếp bằng ngôn ngữ viết đã trở nên ít quan trọng hơn với người dùng smartphone. Nếu một bức tranh có thể nói được hàng nghìn chữ thì một đoạn clip up lên Vine hay YouTube sẽ nói được bao nhiêu chữ?

Becker nói: "Chúng ta đã có tin nhắn tức thời, biểu tượng cảm xúc, công cụ dịch giọng nói thành chữ và nhiều phương tiện giao tiếp khác để chúng ta trao đổi thông tin. Đây là lý do mà bàn phím QWERTY trở nên kém quan trọng so với thời gian trước".

Motorola, nhà sản xuất nên dòng Droid nổi tiếng với bàn phím QWERTY trượt ngang chạy Android, cũng đồng ý như thế. "Người ta càng ngày càng muốn xem được nhiều thông tin hơn, nhưng họ không cần phải nhập liệu nhiều nữa", Phó chủ tịch Rick Osterloh của Motorola cho biết.

Lựa chọn bắt buộc?

Có vẻ điện thoại với bàn phím QWERTY không tự mình biến mất chỉ sau một đêm, mà dường như toàn bộ ngành công nghiệp di động không cho dòng thiết bị này một lựa chọn, một cơ hội sống sót nào cả.

Trong nhiều năm qua, việc mua một chiếc smartphone với bàn phím QWERTY đồng nghĩa với việc bạn phải chấp nhận cấu hình thấp và không có nhiều công nghệ mới như những sản phẩm khác trên thị trường. Khi chiếc Droid 4 của Motorola ra mắt vào tháng 1/2012, cấu hình của nó đã cũ và màn hình cũng không ngon như những thiết bị khác. Kể từ khi Samsung ra mắt chiếc Epic 4G hồi tháng 8/2010 thì dường như không còn chiếc smartphone đầu bảng nào dùng bàn phím QWERTY vật lý cả. Các nhà sản xuất điện thoại, nhà mạng quyết định sẽ đối xử với smartphone có bàn phím vật lý như một công cụ cho thanh thiếu niên nhắn tin chứ không phải là một thiết bị cao cấp. Họ cũng theo đó mà điều chỉnh yêu cầu và hoạt động quảng cáo của mình cho phù hợp.

Thế thì thứ gì đã giết chết bàn phím QWERTY? "Nghi phạm" đầu tiên chính là màn hình to với độ phân giải HD. Trải nghiệm nhìn đã là một trong những tiêu điểm của toàn ngành công nghiệp di động trong thời gian gần đây. Khi mà màn hình to ra thì máy trở nên khó cầm hơn, thế là các nhà sản xuất phải làm chúng mỏng đi. Mục tiêu chính bây giờ là làm ra điện thoại mỏng và to. Giám đốc thiết kế Becker của HTC nói: "chúng ta từng muốn một thứ to bằng TV để có được những trải nghiệm như trên, và bây giờ thì chúng ta muốn đem cả TV vào trong điện thoại".

Và đây cũng là lúc các nhà sản xuất bắt đầu nhận thấy sự rắc rối khi phải đưa bàn phím vật lý vào máy của mình, theo ông Rick Osterloh của Motorola. Bàn phím "khiến bạn phải giảm kích cỡ màn hình xuống, hoặc sử dụng một kiểu dáng trượt với độ dày, trọng lượng và chi phí cao hơn đáng kể". Ông nói "thật sự thì không có cách giải quyết nào cho chuyện này bởi nó là một thành phần cơ học...".

Vậy nếu như trên thị trường có những chiếc điện thoại với màn hình to độ phân giải HD và có thêm bàn phím QWERTY thì liệu người dùng có mua nó hay không, hay họ vẫn quyết định sắm những máy cảm ứng hoàn toàn?

Một thị trường hẹp

Doug Kaufman không nghĩ rằng điều này sẽ diễn ra. "Tôi nghĩ là sẽ có một phân khúc người dùng nào đó đồng ý mua máy kiểu này, nhưng phân khúc đó đang dần thu hẹp theo từng ngày... Các nhà sản xuất muốn một thiết bị mỏng và hấp dẫn xuất hiện trong quảng cáo của họ", ông giải thích. "Tôi nghĩ rằng thời của QWERTY đã qua rồi".

Về phần mình, HTC và Motorola nói rằng bàn phím đơn giản vật lý chỉ đơn giản là không còn quan trọng nữa". Nhà thiết kế Becker cho biết "tôi đang dùng chiếc HTC One và không thể tưởng tượng rằng mọi chuyện sẽ thấy nào nếu quay trở lại với bàn phím cứng", đồng thời tiết lộ rằng HTC phải tập trung để đạt được mục đích thiết kế của mình. "Tôi không nghĩ rằng có quá nhiều trở ngại có thể ngăn chúng tôi thiết kế ra những chiếc điện thoại QWERTY ở nhiều tầm giá khác nhau. Chỉ là hành vi và công nghệ đã khiến cho bàn phím cứng không còn là một ưu tiên của công ty nữa". Phó chủ tịch Rick Osterloh của Motorola thì nói: "Việc kết hợp giữa tính năng nhập liệu bằng giọng nói và tiên đoán từ làm giảm tính cần thiết của bàn phím vật lý đối với người tiêu dùng".

Có vẻ như thiết bị QWERTY đã trở thành một thị trường hẹp đến nỗi các nhà sản xuất khác sẵn lòng để cho BlackBerry tung hoành trong đó. Một nguồn tin ẩn danh của trang The Verge gợi ý rằng việc BlackBerry đi xuống có thể là một phần của vấn đề. "Tin tôi đi, đây là một trò chơi mà sản lượng sẽ đóng vai trò quyết định... nếu họ (các nhà sản xuất khác) nghĩ QWERTY là một thị trường nút nhưng có tiềm năng thì họ đã không bỏ qua nó rồi".


Khi được hỏi thêm, Kaufman nói rằng nếu điện thoại QWERTY muốn quay trở lại thì đó sẽ phải là "một chiếc HTC One Q, một chiếc Galaxy S4 Q... nói chung là một mẫu điện thoại đầu bảng.. Nếu bạn có thể làm ra một chiếc Galaxy S4 với bàn phím cứng, tôi nghĩ người ta sẽ mua nó".

Nếu công ty nào đó có ý định quay trở lại thị trường QWERTY thì Samsung là một trong những ứng viên sáng giá nhất. Samsung từng chứng minh rằng hãng có thể biến điều không thể thành có thể. Chẳng hạn, Samsung là người đã đẩy kích thước màn hình smartphone lên mức 6,3" mà không ai ngờ đến trước đó. Samsung cũng là công ty đã hồi sinh bút stylus từ cõi chết một cách cực kì thành công và biến nó thành một trong những nguồn thu lớn của mình. Samsung cũng có đủ loại thiết bị ở nhiều kích thước khác nhau, có thể hãng sẽ tận dụng sức mạnh và khả năng marketing của mình để làm điện thoại QWERTY một lần nữa thì sao?